Starania o ochronę przyrody Doliny Prądnika sięgają pocz. XIX w. i wiążą się z pierwszymi badaniami prowadzonymi na tym terenie. Odkryto tu wówczas wiele interesujących gatunków roślin i zwierząt oraz dokonano naukowej eksploracji jaskiń. Oprócz tego ojcowski krajobraz stał się tematem reportaży i wspomnień oraz natchnieniem dla wielu artystów i poetów. Piękno Doliny Prądnika, bogata flora i fauna, interesująca przeszłość archeologiczna skłaniały licznych przybyszów do objęcia ochroną tego zakątka ówczesnego Królestwa Kongresowego, nazywanego nawet "Polską Szwajcarią".

Ojcowski Park Narodowy został utworzony w 1956 roku. Zajmuje powierzchnię 2145,62 ha, z czego 1529 ha zajmują lasy. OPN jest położony w południowej części kraju, w województwie małopolskim, w odległości 16 km na północ od Krakowa, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Park obejmuje doliny dwu niewielkich potoków – Prądnika i Sąspówki, tworzących Dolinę Prądnika i Dolinę Sąspowską, oraz przyległe fragmenty wierzchowiny jurajskiej. OPN jest najmniejszym parkiem narodowym w Polsce.

Park Krajobrazowy "Dolinki Krakowskie" jest jednym z najpiękniejszych parków krajobrazowych w Małopolsce. Swoją tajemniczością, kulturą, wieloma uroczymi dolinkami oraz skarbami przyrody ożywionej i nieożywionej, zachęca do odwiedzenia i poznania. Każda chwila spędzona na jego terenie będzie z pewnością dla każdego czasem dobrze wykorzystanym.

Oryginalny jurajski krajobraz, olbrzymia przyrodnicza wartość terenów dolinek podkrakowskich, a także chęć zwiedzenia ich naturalnego charakteru, skłoniły do utworzenia w 1981 r. na ich obszarze parku krajobrazowego. Zajmuje on powierzchnię 20686,1 ha i wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego. Rozciąga się na niezwykle ciekawym terenie pomiędzy Krakowem na wschodzie, Trzebinią na zachodzie i Olkuszem na północy.

Nazwę Park zawdzięcza wielu naturalnym dolinkom, znajdującym się na jego terenie, nazywany potocznie Dolinkami Podkrakowskimi.

Kędy wije się mała struga, co dalej olbrzymie, młyńskie koła napędza i biała mąką w oczy prósząc, młynarzowej uśmiech wyzwala na twarzy. Dokąd przyjdzie wspomnień jak wielu ludzie godny byt dzięki tej wodzie otrzymało. Nie można inaczej nazwać tej krainy, jeno krainą cudu przemienienia wody w chleb. To kraina jednej rzeki, wielu źródeł oraz kilkudziesięciu młynów, tartaków i foluszy. Kraina wodą płynąca i mąką sypiąca. Kraina pięknych i uposażonych w bogate wiano młynarzówien. Po prostu kraina wspaniałej, niedocenianej Dłubni. Do tego piękne krajobrazy i niezwykłe zabytki kulturowe w postaci starych świątyń i położonych wśród zieleni dworów. To właśnie jest Dłubniański Park Krajobrazowy.

Powierzchnia Parku wynosi 10959,6 ha, z czego 18% to tereny leśne. Obejmuje on Dolinę Dłubni (stąd też nazwa Parku) z przylegającą wierzchowiną na odcinku od źródeł w Trzyciążu po Raciborowice. Leży na pograniczu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, Wyżyny Miechowskiej i Płaskowyżu Proszowickiego. Park został powołany do życia w 1981 r. i wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego.

Największy małopolski rezerwat o charakterze krajobrazowym, położony miedzy Dubiem a Paczółtowicami, obejmujący dolinę potoku Racławka oraz okoliczne zbocza.

Porasta go las bukowy oraz grąd, a w dnie doliny łęg olszowy. W wielu miejscach występują skały wapienne wieku dewońskiego, karbońskiego i jurajskiego oraz holoceńska martwica wapienna. Rezerwat chroni liczne, zagrożone gatunki roślin, miedzy innymi storczyka - obuwika pospolitego. Przez teren rezerwatu poprowadzone są trzy ścieżki edukacyjne, a także zielony i żółty szlak turystyczny PTTK.

• Data utworzenia: 1962 rok
• Powierzchnia: 473,92 ha (po powiększeniu w 1989 r.)

Źródło: Mini Przewodnik, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Kraków 2013

Rezerwat leśny, obejmujący wschodnie zbocze doliny potoku Szklarka, między Jezmanowicami i Szklarami.

Chroni zróżnicowane, dobrze zachowane zespoły lasów liściastych, porastajace skaliste stoki doliny: buczynę karpacką czy jaworyznę górską. Znajdują się w nim również murawy kserotermiczne. Przez rezerwat przebiega czerwony szlak turystyczny PTTK. Na terenie rezerwatu znajduje się źródło "Pióro". Bardzo obfite o charakterze wywierzystka, wydajność oceniana jest na 60 l/s. Wypływa z wielu szczelin skalnych, tworząc dość szerokie rozlewisko. Jest częściowo obudowane.

• Data utworzenia: 1989 rok
• Powierzchnia: 46,69 ha (po powiększeniu w 1989 r.)

Źródło: Mini Przewodnik, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, Kraków 2013